Köyümüz ve Tarihi

Çağlıyan Köyü, Karadeniz Bölgesi’nin en doğu ucunda, Artvin İli’nin Şavşat İlçesi’ne bağlı Meydancık (Diobani) Bucağı sınırları içinde yer alır. Halkı, gürcüce konuşan bu bölgeye “İmerhevi” denir.Çağlıyan Köyü’nün nüfusu, dışarıda yaşayanlarla birlikte binyüz (1100) dolayındadır. Eski ismi “Khevsrul”dur. Ancak değişik kaynaklarda köyün gürcüce adı ile ilgili benzer isimler kullanılmaktadır. Bu isimler “Khevtsvirili” (ხევწვირილი) -Gürcüce olan bu ad “ince dere” demektir ve bu adın günümüze kadar değişime uğrayarak “Khevsrul” adını aldığı düşünülmektedir.- , “Hevsurul” olarak öne çıkmaktadır. Gurbetçilerin gitmesiyle yazın nüfus bir hayli artmakta, kışın ise yüz(100) kişi civarına düşmektedir.115 haneli olan köyümüz, kadastro çalışmalarından sonra 160 küsur haneye ulaşmıştır. 2019 yılı verilerine göre Çağlıyan köyü nüfusu 102’dir.  

Köyümüzün deniz seviyesinden yükseltisi 1300 ila 1700 metre arasında değişir. Çağlıyan Köyü, köyün merkezi Cami Mahallesi’ne 5 ila 45 dakika yaya yürüyüşü mesafesinde değişen uzaklıklarda 8 mahalleden oluşur. Bunlar aşağıdan yukarıya doğru sırasıyla “Mikelkmienti”,”Abramienti”, “Megrelienti”,”Revazienti”, “Cami Mahallesi”, “Cimuhienti”, “Goçienti” ve en yukarıdaki “Beltieti” mahalleleridir.

Çağlıyan Köyü eski bir köy olmakla, yazılı tarihçesi olmadığından elimizde, kuruluşuyla ilgili kesin tarihi bilgiler yoktur. Çağlıyan Köyü’müz İlimiz Artvin’e 72 km, ilçemiz Şavşat’a 32 km, komşu ilimiz Ardahan’a da 85 km uzaklıkta bulunmaktadır.

• 

• 

• 

Köyde bulunan yapılar tamamı ile ahşaptır. Yalnızca sağlık ocağı, Çağlıyan ilkokulu, Çağlıyan Ortaokulu ve Çağlıyan Camisi betondan yapılmıştır.

Köyün tamamı Müslüman Gürcüdür. Gürcü kültür ve gelenekleri yaşatılmaktadır.

Artvin ve yöresi, bilindiği gibi ilk kez 16. yüzyılda Yavuz Sultan Selim tarafından Os­manlı İmparatorluğu topraklarına katılmış, da­ha sonra sayısız kez savaşlara sahne olmuş, zaman zaman Osmanlı ve Rus yönetimleri anısında el değiştirmiştir. Son olarak 1921 Moskova Antlaşmasıyla kesin olarak Türkiye Cumhuriyeti sınırlarına katılmıştır.

Çağlıyan köyünün ne zaman kurulup meskûn hale geldiği bilinmemektedir. Bu da çok eski yerleşme merkezi olduğu konusunda ipucu vermektedir. Kesin olarak bilinen, bu­gün içinde yaşayan ve Gürcüce konuşan halkının buranın yerlisi olduğu gerçeğidir. Çağlıyan’da bulunan iki tarihi eser de köyümüzün çok eski bir yerleşme olduğu fikrini doğrula­maktadır. Ne zaman ve kimin tarafından yaptırıldığı bilinmeyen, taş ya­pı camimizin çok eski yıl­larda kilise olduğu söyle­nir. Ayrıca köyümüzün ba­tısında, Maden köyü yolu üzerinde çok eski bir kale bulunmaktadır. Köyümü­zün halkının eskiden Hıris­tiyan Gürcüler olduğu, Os­manlı yönetimine girmesiy­le Müslümanlaştığı da bilinen bir gerçektir.

Çağlıyan köyü, köyün merkezi olan Cami mahallesine 5 ile 45 dakika ara­sında değişen uzaklıklarda sekiz mahalleden oluşur. Köyün merkezi, iki dere arasında yukarıya doğru uzanan eğimli bir araziye yayılır, üst kısımda­ki orman eleklerinde evler sıralanır, evlerin önündeki arazi aşağıya doğu uzanır. Diğer mahalleler ise derelerin kaynakları yönünde yukarılarda ve derelerin karşı yamaçlarında yer alır. Ladin, köknar ve çam ormanlarıyla çevrili olan köyümüzün üst kısımları yüksek kayalıklarla kaplı, çıplak dağ ve tepelerden oluşur. Köyümüz, kışın çok yağış alır ve kasım-nisan arasını karlı geçirir.

Çağlıyan köyü halkı, küçük çapta tarım ve hayvancılıkla uğraşır. Köyün yükseltisi 1.300 – 1.600 m arasında değişir. Köyümüz, içme ve sulama sulan ve ormanlar açısından oldukça zengindir. Yirmi yıl öncesine kadar buğday, arpa, dan, mısır gibi tahıl ekilmesine karşın, bugün tarlaların çoğu çayırlıklara dönüşmüştür. 1960’ların başlarında başlayan sanayileşme ve buna paralel olarak köylerden büyük kentlere akın, giderek hızlanmış ve köyümüzdeyiz birçok evin kapısı kapanmıştır. Kapanmayan evlerin çoğunda yaşlılar yaşamaktadır. 105 haneli ve 1.100 nüfuslu olan köyümüzün yaklaşık 900 insanı dışarıda, yaklaşık 200 kişisi ise köyde yaşamaktadır.

Yaz mevsiminde gurbetçilerin gelmesiyle nüfus bir hayli art­maktadır. Cumhuriyet döneminde 30‘u aşkın hane de çeşitli illere yerleşerek köyle ilişkisini kesmiştir Ayrıca Osmanlı döneminde, 93 Harbi’nde birçok hane Tokat-Niksar’ın Sorhun, Osmaniye, Ustahasan ve Erbaa’nın Çeş­meli köylerine göç etmiştir Gurbetçi nüfusu­muz ise sırasıyla en çok Kocaeli. İstanbul, Ankara, Bursa, Sakarya, Samsun ve Trabzon illerinde yaşamaktadır. 

Çağlıyan köyünde eskiden sığırın yanı sıra keçi ve koyun da beslenirdi Ama bugün nüfusun azalmasıyla yalnızca küçük çapta sı­ğır beslenmektedir. Köylünün geçim kaynağını sonbahardan sonbahara satılan iki-üç baş sığır, ve çoğu eve giren çeşitli maaşlar (Bağ-Kur, sigorta, yaşlılık, sakatlık, memur emekliliği) oluşturmaktadır. Günümüzde çayırlığa dönüşmemiş olan tarlalarda küçük ölçekte mısır, patates, soğan, lahana ve bostan Kini ürünler ekilmektedir. Domates, yal­nızca aşağı mahallelerde an­cak ekim ayında yenecek du­ruma gelebilmektedir. Satılan ürünümüz olmadığı gibi, yetiştirilenler de ihti­yacı karşılamamaktadır. Köyümüzde az mik­tarda üzüm, ceviz, dut, kiraz, erik, elma, ar­mut, ahlat gibi meyve de yetiştirmektedir.

Çağlıyan, Çağlıyan Deresi’ndeki beş köyün merkezi durumundadır. Köyümüzde geçmişte sağlık ocağı, PTT şubesi, üç bakkal, bir kahvehane bulunmakta ise de günümüzde kapalı durumdadırlar.  Çağlıyan Or­taokulu, yeterli öğretmen verilmemesi, öğrenci sayısının da giderek azalması nedeniyle 1995 yılında kapanmıştır. 1936 yılında açılmış olan Çağlıyan  İlkokulunda öğrenci mevcudu git gide düşmüş ve Çağlıyan İlkokulu’da 2001 yılında kapatılmıştır. Köyümüzde okumaya çok önem verilmektedir ve buradan günümüze değin 50’in üzerinde öğretmen yetişmiştir. Ayrıca az sayıda da olsa doktor, mühendis ve diğer alanlarda üniversite mezunu çıkmıştır. 

Köyümüze 1986 yılı sonlarında elektrik verilmiş; 1991 yazında da evlere telefon bağlanmıştır. 1969 yılında orman işletmesinin köy kenarına getirdiği yol, 1993 sonbaharında köy hizmetleri tarafından köy merkezine ve diğer mahallelere uzatılmış ve yayla yolunun yapı­mına başlanmıştır. İki üç yıl süren yayla yolu yapımı 1997 yılında tamamlanmıştır. Yaylamız köy merkezine yayan dört saatlik uzaklıktadır Yaylaya temmuz başlarında çıkı­lır, yaylacılık eylül ortalarına kadar sürer. Yaylamız, Gürcistan sınırına dört saatlik me­safede olup, karşımızda sınır boyundaki tepe­ler çıplak gözle net görülmektedir.

Köyümüzün evleri çoğunlukla ahşaptır Köy ve mahalle yollarının yapılmasıyla son yıllar­da tuğla-ahşap karışımı evler de yapılmaya başlanmıştır. Köyümüzün ivazı evlerinde iki­şer aile oturmaktadır. Ayrılan kardeşlerin ev yapma imkânları olmadığından bu zorunlu bir durum olarak onaya çıkmıştır.