Çağlayan Köyü, Karadeniz Bölgesi’nin en doğu ucunda, Artvin İli’nin Şavşat İlçesi’ne bağlı Meydancık (Diobani) Bucağı sınırları içinde yer alır. Halkı, gürcüce konuşan bu bölgeye “İmerhevi” denir.
Çağlayan Köyü’nün nüfusu, dışarıda yaşayanlarla birlikte binyüz(1100) dolayındadır. Eski ismi Khevsurul’dur. Gurbetçilerin gitmesiyle yazın nüfus bir hayli artmakta, kışın ise yüz(100) kişi civarına düşmektedir.115 haneli olan köyümüz, kadastro çalışmalarından sonra 160 küsur haneye ulaşmıştır. Köyümüzün deniz seviyesinden yükseltisi 1300 ila 1700metre arasında değişir.
Çağlayan Köyü, köyün merkezi Cami Mahallesi’ne 5 ila 45 dakika yaya yürüyüşü mesafesinde değişen uzaklıklarda 8 mahalleden oluşur.
Bunlar aşağıdan yukarıya doğru sırasıyla “Mikelkmienti”,”Abramienti”, “Megrelienti”,”Revazienti”, “Cami Mahallesi”, “Cimuhienti”, “Goçienti” ve en yukarıdaki “Beltieti” mahalleleridir. Çağlayan Köyü eski bir köy olmakla, yazılı tarihçesi olmadığından elimizde, kuruluşuyla ilgili kesin tarihi bilgiler yoktur. Çağlayan Köyü’müz İlimiz Artvin’e 72 km, ilçemiz Şavşat’a 32 km, komşu ilimiz Ardahan’a da 85 km uzaklıkta bulunmaktadır. 1934 Yılında soyadı kanunu çıktığında, çoğu sülaleler parçalanıp aileler oluştuğundan, ekseriyetle sülaleler bir soyadı almayıp, aile aile soyadı almışlardır. Dönemin eğitimsiz insanlarından kaynaklanan bu yanlış, sülaleleri birbirine yabancılaştırmış, genç nesilleri kimlerle akraba olduklarını bilemez duruma getirmiş, gerçek kimliklerini unutmalarına yol açmıştır.
Bu bakımdan kaleme alacağım bu yazı, bilhassa gelecek kuşaklar için çok önemli bir belge niteliği taşımaktadır. Bu itibarla sülalelerin nerede yaşadıkları ve hangi soyadı taşıdıklarını bu yazımla bilgilendirmeye çalışacağım.
SÜLALELER
1-Kirto’lar
(Zabitoğulları)-Soyadları “YILDIRIM” Kirto’lar, Meydancık (Diobani) tan gelme olup,93 Harbi’nde Niksar-Sorhun Köyü’ne muhacir olan “Bağçienti”lerin arazisinde “Mikelkmienti”Mahallesi’nde ve İzmir’de oturmaktadırlar,
2-Çença’lar
(Koperoğulları)-Soyadları “GÜMÜŞ” Çença’lar, aslen Beltieti Mahallesi’nden olup,”Mikelkmienti” Mahallesi’nde de sonradan edindikleri ev ve arazileri vardır. Bir kısmı da Bursa-Arabayatağı’nda yaşamaktadırlar.
3-Pukşa’lar
(Malakmadze’ler)-Soyadları “SEVİNÇ”, ”ŞAHİN”, GÜL”, GÜNDOĞDU”, ”BİLİR”, ”ALKAN”, ”ERDEM” Pukşa’lar, aslen Borçka ilçemizin “Maçaheli” ölgesinin “Camili”(Hertvisi) Köyü’nden, köyümüzün Abramienti Mahallesi’ne gelme Olup, içgüvey yolu ile köyümüzün Revazienti hariç tüm mahallelerinde bulunmaktadırlar. Bunlar üç kardeş soyu olup Sevinç’ler Ahmet’ten gelenler, Şahin’ler Ali’den gelenler, Gül, Gündoğdu, Bilir, Alkan ve Erdem’ler ise Osman’dan gelenlerdir. Bunlardan Şahvelet adında biri de Borçka Camili’de kalmıştır. Osman’ın babası Şirin Ağa ile her nedense hasım hale geldiği, Şirin Ağa’nın öldürülmekten korkup Ordu İli’ne kaçtığı, orda yeniden evlenip bir veya iki kızı olduğu söylenirse de soyuna alaşılamamıştır. Sevinç’ler köyümüzün Abramienti Mahallesi ve Çanakkale’de, Şahin, Gül ve Gündoğdu’lar Abramienti Mahallesi’nde, Bilir’ler; Cimuhienti Mahallesi, Beltieti Mahallesi ve Artvin-Şavşat-Meydancık yol ayrımında meskun yer olan Şartul’da, Alkan’lar; Megrelienti Mahallesi, Cami Mahallesi ve Artvin’de, Erdem’ler, Goçienti Mahallesi’nde yaşamaktadırlar.
4-Megrel’ler
Soyadları KAYA, Megrel’ler, Megrelienti Mahallesi’nde ve Akdeniz Soyadı ile Ordu/Gölköy Paşapınar Mahellesinde yaşamaktadırlar.
5-Odienti’ler
(Bekmeza’lar)-Soyadları AYDIN, Odienti’ler, Revazienti Mahallesi ve nahiyemizin Taşköprü (İphrevil) Köyü’nde yaşamaktadırlar. Taşköprü’de yaşayanlar “Solkadze” adıyla anılmaktadırlar. Solkadze’ler, Çağlayan’dan gitmedirler.
6-Palazienti’ler
Soyadları YILMAZLAR-TUNCER, Palazienti’ler, köyümüzün Revazienti Mahallesi’nden olup, 93 Harbi’nde Niksar-Sorhun Köyü’ne göç edenlerin dışında, bir kısmı İmerhevi’nin Dereiçi (Dasamop) Köyü’ne, Çukur (Çihori) Köyü’ne, Çukur’un Aktepe (Tetraketi) Mahallesi’ne ve Tepebaşı (Zios) Köyü’ne göç etmişlerdir. Kalanlar da köyümüzün Revazienti Mahallesi’nde yaşamaktadırlar. Yılmazlar, köyümüzün Revazienti Mahallesi’nde, Dereiçi Köyü, Çukur Köyü ve Aktepe Mahallesi’nde yaşamaktadırlar. Tuncer’ler, köyümüzün Revazienti Mahallesi ve Tepebaşı Köyü’nde yaşamaktadırlar.
7-Gağmienti’ler (Şavşienti’ler)
Soyadları DEMİRAL, Gağmienti’ler, Yağlı (Zakieti) Köyü’nden gelme olup, köyümüzün Cami Mahallesi’nde yaşamaktadırlar. Zakieti’deki “Sakienti”-lerdendirler. Gağmienti’lere çamur anlamına gelen “Talaha”lar da denmektedir. Niksar’da da oldukları bilinmektedir.
8-Sesğlazienti’ler (Çaklienti’ler)
Soyadları ÇAKAL– ATASOY KÜRDOĞAN, Sesğlazienti’ler, Tepebaşı(Zios)Köyü’nden gelme olup Cami Mahallesi’nde oturmaktadırlar. Ateşgil anlamına gelen bu sülalenin Düzce’de de yaşadıkları söylenmektedir.
9-Kurdikize’ler(Kurduvebi)
Soyadları AKALTUN, Kurdikize’ler, nahiyemizin Balıklı (Shalsimeri) Köyü’nün “Şoltishevi Mahallesi”nden gelme olup, Niksar-Sorhun Köyü’ne muhacir gitmiş olan Bozkurt soyadlı “Gorelienti”lerin arazisinde Cami Mahallesi’nde ve Giresun-Görele’de yaşamaktadırlar.
10-Pançize’ler (Pançienti)
Soyadları YILMAZ, Pançize’ler, bir kısmı Niksar-Sorhun Köyü’nde, köyümüzdekiler de Cami Mahallesi’nde, bir kısmı da Şavşat-Saylıca (Karavat) Köyü’nde yaşamaktadırlar. Saylıca’dakilerin, isim benzerliği mi yoksa kan bağı olduğu tespit edilememiştir. Köyümüzdeki ve Niksar’dakiler de köyün eşrafı ve eski ağalarındandır. Pançize’ler, köyümüzün eski toprak ağalarıdır. Niksar’dakilerin soyadları ATLI ve DOĞAN’dır. Babaannem de bu sülaledendir.
11-Kasahienti’ler
Soyadları UZUN, AYDIN, ÇELİK, KILIÇ, Bunlar köyde “Nunienti” ve bir kısmı da “Sirmuenti” olarak anılmaktadırlar. Bazı bulgulardan bunların Ordu-Gölköy Paşapınar Mahallesi’ndeki Kasaha’larla aynı soy oldukları anlaşılmaktadır. Nunienti’ler, köyümüzün Cami Mahallesi’nde ve İstanbul’da yaşamakta olup Uzun ve Aydın soyadını taşımaktadırlar. Sirmuenti’ler, köyümüzün Cami Mahallesi’nde yaşamakta Olup soyadları Çelik ve Kılıç’tır. Ordu- Gölköy Paşapınar Mahallesi’ndeki Kasaha’lar KASAP soyadını taşımaktadırlar. Kasaha’lar Niksar ve Düzce’de de bulunmaktadırlar.
12-Cimuhienti’ler
Soyadları GÜVEN-ER, Cimuhienti’ler, bir kısmı Niksar-Sorhun Köyü’nde, bir kısmı ise köyümüz Cimuhienti Mahallesi’nde yaşamaktadırlar.
13-Koroğlebi
Soyadları KÖROĞLU, Koroğlebi, köyümüzün Goçienti Mahallesi’nde ve iç güvey yoluyla Demirci (Daba) Köyü’nün “Devieti” Mahallesi’nde yaşamaktadırlar. Bir kısmı da Kocaeli İli’nin Yenidoğan Mahallesi’ne göç etmiş bulunmaktadırlar.
14-Didgoçienti
Soyadları TEKİN-SARAÇ, Niksar-Sorhun Köyü’nde ve köyümüzün Goçienti Mahallesi’nde yaşamaktadırlar. Aynı soydan gelmelerine rağmen Saraç’lar,”Kudebi-Kudienti-Kuda” diye, Gürcücede kuyruk anlamına gelen bir lakapla çağrılıp anılmaktadırlar.
15-Davlienti (Davladze’ler)
Soyadları ÖZKAN-ÖZCAN-YAZICI, Davladze’ler, aslen köyümüzün Beltieti Mahallesi’nden olup Cami Mahallesi’nde de ev ve arazileri vardır. Birçokları da 93 Harbi ve seferberlik muhacirleri olup Tokat İli’nde yaşamaktadırlar. Tokat’takilerin soyadları BULCA- YILMAZ-ARMAĞAN ve KESGÜN’dür.
Özkan’lar; köyümüzün Beltieti Mahallesi, Artvin-Ahlat (Aglaha) Köyü ve Tokat-Erbaa’da yaşamaktadırlar.
Özcan’lar, köyümüzün Beltieti ve Cami Mahallesi’nde, Yazıcı’lar, köyümüzün Beltieti, Cami Mahallesi ve Dutlu Sürevan) Köyü’nün Parnuhi Mahallesi’nde yaşamaktadırlar.
Bulca’lar Niksar-Sorhun Köyü’nde, Yılmaz’lar Niksar-Sorhun Köyü’nde, Armağan’lar, Erbaa-Çeşmeli(Tazı) Köyü, Erbaa, Turhal, Turhal-Şenyurt Köyü ve Niksar Ustahasan Köyü’nde, Kesgün’ler, Niksar-Osmaniye (Düzkırık) Köyü’nde yaşamaktadırlar.
93 Harbi’nde Tokat-Niksar’a göç eden Bulca ve Yılmaz’lar, Köyümüzdeki Özkan, Özcan ve Yazıcı’lara eşit derecede akrabadırlar.
Seferberlik yıllarında Niksar’a göç eden Kesgün’ler Özkan’lara, Armağan’lar ise Özcan ve Yazıcı’lara daha yakın akrabadırlar.
16-Todnienti(Todnadze’ler)
Soyadları BÜLBÜL-EKİNCİ, Todnadze’ler, köyümüzün Beltieti Mahallesi’nde oturmaktadırlar. 93 Harbi’nde Niksar-Sorhun Köyü’ne gidenlerin soyadı BOĞA, Cumhuriyet döneminde gidenlerin soyadı ise Bülbül’dür.
Bülbül’ler köyümüzün Beltieti Mahallesi, içgüvey yolu ile Şavşat-Çayağzı (Sirasinkot) Köyü ve Niksar Sorhun Köyü’nde, Ekinci’ler, köyümüzün Beltieti Mahallesi ve iç güvey yolu ile Yağlı(Zakieti) Köyü’nde yaşamaktadırlar. Yağlı’dakilerin soyadı Alkan’dır.
17-Gamreklienti(Gamreklidze)
Soyadları SÜNER, YAVUZ, YİĞİT, YILDIZ, RONA, ÖNER, ORAL, TEMUR ve AYTEKİN’dir. Gamreklidze’ler, aslen köyümüzün Beltieti Mahallesi’nden Olup, içgüvey ve göç nedenleriyle geniş alanlara dağılmışlardır. Bütün bu soyadları taşıyanlar Gamreklidze kökenli olmalarına rağmen, birbirlerinden çok uzaklaşıp yabancılaşmış olup, tüm soyadlar değişik sülale isimleri taşımaktadırlar. Bunlar yakınlık derecelerine göre birkaç grup oluşturmaktadırlar.
Şöyle ki;
a-Suner’ler,
b-Yavuz’lar,
c-Yiğit’ler,
d-Yıldız, Rona, Öner’ler
e-Oral, Temur ve Aytekin’ler
f-Suner’ler (Gamreklienti), köyümüzün Beltieti Mahallesi ve Bursa’da, Yavuz’lar (Paşuventi), köyümüzün Beltieti ve Cami Mahallesi, İstanbul’da,
Yiğit’ler (Zazalienti-Çaçia’lar), Beltieti ve Goçienti Mahallesi, Bursa-Çekirge ve Niksar Sorhun Köyü’nde, Yıldız’lar (Borvienti), Beltieti ve Mikelkmienti Mahallesi’nde, Rona’lar (Pervienti) İzmit’te, Öner’ler (Pervienti) Sakarya-Akyazı’da,
Oral’lar (Kasaha’lar), köyümüzün Beltieti ve iç güvey yolu ile “kasaha” ların arazisinde Cami Mahallesi’nde, içgüvey nedeni ile Abramienti Mahallesi’nde, Temur’lar (Tutienti-Yunusoğulları), içgüvey yolu ile, Niksar-Sorhun Köyü’ne giden “Tutienti”lerin arazisinde Revazienti’de, Aytekin’ler (Patacuventi), Revazienti Mahallesi’nde oturmaktadırlar.
Yıldız, Rona ve Öner’lerin Dutlu (Sürevan) Köyü’nün “Daviteti Mahallesi”nde, Yiğit’lerin ise Sebzeli (Cvarishevi) Köyü’nde soyları vardır.
Bu yazımda, dışarıda yaşadıklarını belirttiğim aileler köyden ilişiğini kesmiş olanlardır. Köyümüzün gurbetçileri köy nüfusuna kayıtlı olup arazileri olduğu için, bunlar yazımda köy kapsamına alınmışlardır. Bu itibarla bunların nerelerde yaşadıkları bahis konusu edilmemiştir. Oysa ki büyük kentlerde birçoklarının evleri vardır…
Davladze’lerin, Gamreklidze’lerin, Didgoçienti’lerin, Sesğlazienti’lerin, Todnadze’lerin Gürcistan Açara Özerk Cumhuriyeti’nin Hulo ve Batumi Civarlarında soyları yaşamaktadır.
Davladze’lerin esas kökeni Kütais’e dayanmaktadır. Anavatan Kütais olup, Kütais, Batumi İli’nin Hulo İlçesi’nin Ğorcomi Köyü. Şavşat ve Niksar’da yaşamaktalar. Gölköy-Paşapınar Mahallesi’nde yaşayan Altunoğulları- nın köyümüzde soyu kalmamıştır…
İsmail Yazıcı (Davladze)